تعیین مناسب ترین روش اندازه گیری پوشش و تراکم گون و بررسی الگوی پراکنش مکانی آن در گون زارهای لشگردر_ملایر

پیش نیاز مدیریت مناسب، داشتن اطلاعات کافی از پوشش گیاهی مراتع است. این اطلاعات از اندازه گیری خصوصیات مختلف پوشش گیاهی مراتع حاصل می شود. بنابراین تعیین روش های ساده و کم هزینه در عین حال با دقت بالا برای اندازه گیری هر یک از خصوصیات پوشش گیاهی ضروری است. با توجه به این که اکثر تیپ های گیاهی مراتع مناطق کوهستانی زاگرس گون زار هستند؛ لذا هدف این تحقیق، مقایسه روش های مختلف اندازه گیری پوشش و تراکم گون و تعیین الگوی پراکنش آن می باشد. به منظور اندازه گیری پوشش و تراکم و تعیین الگوی پراکنش در منطقه لشگردر ملایر (استان همدان) سه سایت مطالعاتی با تراکم بالا، متوسط و کم گون تعیین گردید و در هر سایت سه واحد یک هکتاری انتخاب شد. در هر واحد با روش سیستماتیک-تصادفی از سه ترانسکت 50 متری و 54 پلات 3 متر مربعی استفاده گردید. برای مقایسه روش های اندازه گیری پوشش، روش ترانسکت خطی به عنوان شاهد در هر 9 واحد اجرا گردید و سایر روش های رایج اندازه گیری پوشش شامل دو قطر عمود بر هم، تخمین 10×10 در پلات، تخمین نظری و ترانسکت نقطه ای اجرا گردید و با شاهد مقایسه شدند. همچنین برای اندازه گیری تراکم یک روش شاهد (شمارش کلیه پایه های گون در یک واحد در هر سایت) انتخاب گردید و روش های فاصله ای اندازه گیری تراکم در همه 9 واحد هر سه سایت اجرا و همراه با شاهد از نظر صحت، دقت و زمان مقایسه شدند. برای تعیین الگوی پراکنش روش های جانسون و زیمر، پیلو، هاپکینز، مربعt، ابرهارت، هولیگت و هینز انتخاب و در هر 9 واحد اجرا شدند. مرتب کردن، محاسبه و خلاصه -سازی اولیه داده ها در محیط excel و تحلیل های آماری با نرم افزار spss16 انجام شد. برای مقایسه بین روش های مختلف برآورد تراکم و پوشش، از آنالیز واریانس یکطرفه و برای پی بردن به اینکه کدام روش-ها با هم تفاوت معنی دار دارند از آزمون دانکن استفاده شد. سپس روش های اندازه گیری تراکم از لحاظ سه معیاردقت، صحت وزمان، مقایسه شدند و کارآترین روش مشخص شد. نتایج نشان داد که درصد پوشش گون در سه سایت کم، متوسط و پر تراکم به ترتیب 36/6%، 15/16% و 57/20% بود. در مقایسه روش های اندازه گیری درصد پوشش، روش ترانسکت نقطه ای به عنوان کارآترین روش مشخص شد. تراکم واقعی گون در سایت های کم، متوسط و پر تراکم به ترتیب51/0، 07/1 و 76/2 پایه در متر مربع بود. در مجموع، روش های نزدیکترین فرد، دومین و سومین فرد نزدیک در اندازه گیری تراکم گون ها روش های قابل اعتمادی هستند. نتایج اجرای شاخص های الگوی پراکنش پیلو و هاپکینز نشان داد که الگوی پراکنش در سایت های متوسط و پر تراکم تصادفی و در سایت کم تراکم کپه ای می باشد.